वरदान जस्तै भयो विपन्नलाई स्वास्थ्य बिमा

मानसिक समस्याको उपचार गर्न चौरजहारी अस्पताल पुगेकी कुशे गाउँपालिका, जाजरकोटकी ३८ वर्षीया नन्दी चनारा चिन्तामा थिइन् । कुरुवा बसेका आफन्तसँग पनि उपचार खर्चकै कुरा गरिरहेको सुनेपछि स्वास्थ्यकर्मीले ‘पैसाको चिन्ता नगर्नुस्, लाग्दैन’ भनेर सम्झाउनुपर्‍यो । उपचारमा तीन हजार लागे पनि एक रुपैयाँ नतिरी फर्किएकी उनले भनिन्, ‘सात दिन अस्पतालमा बसाले, औषधिमूलो गरिदिए, एक पैसा पनि लिएनन् ।’

स्वास्थ्य बिमा गराएका उनीहरूले निःशुल्क उपचार पाएका हुन् । जसमा दुई हजार पाँचसय रुपैयाँ मात्रै तिरेका थिए । त्यतिवेला विश्वास नलागेको भए पनि अहिले उपचार गराउँदा राम्रो रहेछ भन्ने थाहा भएको नेपालीले बताए । ‘यो त गरिबका लागि वरदानै रहेछ । ज्यान पनि बच्यो, ऋण पनि लागेन,’ उनले भने ।

ऋणको डर छैन
‘स्वास्थ्य बिमा भर्नुस् । वर्षमा ५० हजारसम्मको उपचार सेवा पाइन्छ भन्थे, खासै विश्वास लागेको थिएन,’ चनाराको पनि उस्तै अड्कल थियो । आर्थिक अवस्था कमजोर भएका परिवारका लागि फाइदाजनक भएको उनको अनुभव छ । ‘बिमाले सजिलो भयो, नत्र ऋणमा डुब्ने थियौँ,’ उनले भनिन् ।
स्वास्थ्य बिमाले आर्थिक अवस्था कमजोर भएका सर्वसाधारणलाई उपचार गर्न सजिलो भएको चौरजहारी अस्पतालका डा. कालेब बुढाको भनाइ छ । उपचार गर्न आउने अधिकांश बिरामी सित्तैमा उपचार गरेर फर्किंदा खुसी हुने गरेको उनले बताए । ‘विपन्न वर्गका बिरामी आउँछन्, पैसा हुँदैन । उपचार गर्न समस्या हुन्थ्यो,’ डा. बुढाले भने, ‘अहिले उपचार गर्न बिरामीका परिवारले ऋण बोक्नु परेको छैन ।’

सात महिनामा एक हजार दुई सयको उपचार
स्वास्थ्य बिमा प्रभावकारी पनि भएको छ । चौरजहारी अस्पतालमा मात्रै स्वास्थ्य बिमा गराएको सात महिनामा एक हजार दुई सय एकजनाले उपचार गरेका छन् । १५ बिरामीको शल्यक्रिया नै गरिएको अस्पतालका प्रशासक डिलबहादुर गिरीले बताए । उपचार गर्नेमा पुरुषभन्दा महिलाको संख्या बढी छ ।
जाजरकोटका बिमितले पनि चौरजहारी अस्पताललाई नै पहिलो रोजाइमा राखेका छन् । १ भदौदेखि बिमितहरूले स्वास्थ्य सेवा लिन थालेका हुन् ।

यो अवधिमा एक हजार दुई सय एक बिमितको उपचारमा १५ लाख खर्च भएको अस्पतालले जनाएको छ । प्रशासक गिरीका अनुसार, एउटा बिमितमा बढीमा ३० हजारसम्म उपचार खर्च भएको छ । एउटा बिमितको वर्षमा ५० हजारसम्म निःशुल्क उपचार हुन्छ ।

बोर्डको ढिलाइले समस्या
चौरजहारी अस्पतालले बिमितको उपचारका लागि खर्च गरेको सबै रकम पाएको छैन । सात महिनाको अवधिमा १५ लाखमध्ये दुई लाख मात्रै भुक्तानी पाएको छ । स्वास्थ्य बिमा बोर्डले समयमा भुक्तानी नगर्दा समस्या हुने गरेको प्रशासक गिरीले बताए । ‘हामीले खुरुखुरु उपचार गरिरहेका छौँ, तर बोर्डले समयमा भुक्तानी गर्दैन,’ उनले भने ।

बोर्डको ढिलाइले औषधि खरिद गर्न र अरू व्यवस्थापकीय काम गर्न समस्या हुने गरेको उनको भनाइ छ । अस्पतालले पठाएको रिपोर्टका आधारमा दुई/दुई महिनामा भुक्तानी गर्नुपर्ने व्यवस्था छ । पत्रपत्रिकाबाट