स्वास्थ्य संस्था छन्, प्रसूतिगृह छैन, हटेन घरमै सुत्केरी हुनुपर्ने बाध्यता
२०७५, २८ कार्तिक बुधबार ०४:५९ मा प्रकाशित
अछाम जिल्लाको कमलबजार नगरपालिका–३ बयालामा रहेको बयला स्वास्थ्य संस्थामा प्रसूतिगृह नहुदा अधिकांश महिलाहरुले घरमै बच्चा जन्माउनु परेको छ । कमलबजार नगरपालिका–३ बयालाकी ३० वर्षीया जमुना बिष्टले तीन सन्तानलाई घरमै जन्म दिनुभयो । उहाँको एक छोरी भारतमा जन्माइन् भने पाँचौ सन्तानलाई उहाँले मङ्गलसेन स्थित जिल्ला अस्पताल पुगेर जन्माउनु प¥यो ।
गाउँको स्वास्थ्य संस्थामा प्रसूति केन्द्र नहुँदा उहाँ जस्तै बयालाका अधिकांश महिलालाई बच्चा जन्माउन कि त तीन चार घण्टा हिँडेर छिमेकी गाउँको स्वास्थ्य चौकी जानुपर्छ नभए ५ देखि ७ हजारमा जीप भाडामा लिएर मङ्गलसेन पुग्नुपर्ने बाध्यता रहेको छ ।
यहाँका महिला प्रसूति हुन स्वास्थ्य संस्थामा जानुपर्छ भन्ने कुरामा जानकार छन, तर नजिकै प्रसूतिगृह नहुँदा उनीहरूलाई घरमै सुत्केरी हुनुपर्ने बाध्यता छ । बिष्टले भन्नुभयो, “नजिकै स्वास्थ्य संस्थामा प्रसूति सेवा भए त कति सजिलो हुन्थ्यो, सुत्केरी हुन टाढा जानुपर्दा हामीलाई निकै दुःख छ ।” यो समस्या समाधानका लागि कसैले पहल नगरेको उहाँको गुनासो छ ।
सुत्केरी व्यथा लागेर अप्ठ्यारो अवस्था आएको बेलामा मात्रै बयालाका महिला छिमेकी गाउँका स्वास्थ्य संस्था, सदरमुकाम मङ्गलसेन र छिमेकी जिल्ला दैलेखको राकम बजार पुग्ने गरेको स्थानीय महिला स्वास्थ्य स्वयंसेवीका दुर्गा बिकले बताउनु भयो ।
उहाँले भन्नुभयो, “धेरैजसो महिलाले घरमै सुत्केरी हुने गरेका छन, अधिकांशका श्रीमान कामको सिलसिलामा घर वाहिर हुन्छन् घरमा हुँदैनन् । कतिलाई त स्वास्थ्य संस्था लैजाँदै गर्दा बाटोमै सुत्केरी हुनुपरेको छ ।” गाउँमा दुई वर्ष अघिदेखि बर्थिङ सेन्टर निर्माणको काम शुरु भए पनि काम सम्पन्न नभएकाले महिलाले दुःख पाउनुपरेको उहाँको भनाइ छ ।
बयाला स्वास्थ्य चौकी इन्चार्ज प्रेम बिष्टले अब लामो समय देखि आफूले कठिन समस्याका बाबजुद पनि सेवा दिइरहेको बताउनु भयो । अब बन्न लागेको भवनले केही राहत हुने उहाँले आशा व्यक्त गर्नु भयो । गाउँमा प्रभावकारी स्वास्थ्य सेवा नहुँदा र बर्थिङ सेन्टर नहुँदा स्थानीय सरोकारवालालाई पनि अप्ठ्यारो महसुस भएको छ । तर निर्माणाधीन अवस्थामा रहेको स्वास्थ्यचौकी भवन दुई वर्ष भइसक्दा समेत निर्माण सकिएको छैन । अब जसरी पनि वडावासीलाई छिटैै नयाँ भवनबाट स्वास्थ्य सेवा दिने गरी काम अगाडि बढाएको वडा नं ३ का कार्यवाहक वडाध्यक्ष हर्क भण्डारीले बताउनुभयो ।
साविक ७५ गाविस रहेको अछाममा अहिले १० स्थानीय तह र ९१ वडा रहेका छन् । तर सुरक्षित प्रसूतिका लागि जिल्लाभर ६५ प्रसूति केन्द्र मात्रै सञ्चालनमा रहेको जिल्ला स्वास्थ्यको तथ्याङ्क छ । भूगोल, जनसङ्ख्या र बिकटताका कारण अझै कतिपय ठाउँमा प्रसूतिगृह नहुँदा सुत्केरी हुने महिला जोखिममा रहेको जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालय अछामका जनस्वास्थ्य निरीक्षक झपटराज ढुङ्गानाको भनाइ छ । नेपाल समाचारपत्र
