महिलालाई निरोग राख्ने सात योग

सामाजिक सञ्जालमा फिटनेस भिडियो पोष्ट गर्ने पुरुष समुदाय अगाडि रहे पनि विश्वभरका सबै स्वास्थ्य केन्द्रमा पुरुषको तुलनामा महिलाको संख्या धेरै रहेको अनुसन्धानले देखाएको छ ।

विशेषगरी योगमा महिलाको सहभागिताको प्रवृत्तिले सबै कीर्तिमानलाई पछाडि छोड्दै गएको छ । चाहे यो परम्परागत भारतीय योग कक्षा होस् वा अमेरिकाको अद्भुत आधुनिक योग स्टुडियो । योगिनीहरू (महिला योग प्रशिक्षकहरू) जताततै सक्रिय छन् ।

योग पहिरनको बजार होस् वा इन्स्टाग्राम पोस्टहरू, महिलाहरू फेन्सी योग पोजहरूमा पुरुष फिटनेसलाई चुनौती दिइरहेका पनि देखिन्छन् ।

वास्तवमा योगले महिलाको संसारलाई नै परिवर्तन गरेको छ । यस्तो परिवर्तन योगको चलन सुरु भएको कारणले भएको होइन । महिलाभित्र हुने शारीरिक, मानसिक, हर्मोनल र मुड परिवर्तनमा योग सबैभन्दा भरपर्दो सहयोगी बनेको छ ।

योग किशोरावस्थामा मात्र नभई उमेरको हरेक चरणमा उपयोगी साबित भइरहेको छ । महिलाको शारीरिक संरचना, उनीहरूका रोग र समस्या पुरुषभन्दा फरक हुन्छन् । यस्तो अवस्थामा महिलाका लागि केही खास आसनहरू छन् जसलाई सिरानी वा भित्ताको सहायताले घरमै सजिलै गर्न सकिन्छ । ती आसनका फाइदाहरू पनि बुझ्नुहोस् ।

बालकासन

यसका फाइदाहरू

मनलाई तत्काल शान्ति प्रदान गर्दछ । विशेष गरी हर्मोनल परिवर्तनको समयमा राहत दिन्छ । यसले मानसिक अवस्थालाई स्थिरता प्रदान गर्छ ।

अधोमुख श्वान आसन

यसका फाइदाहरू

सम्पूर्ण शरीरमा फैलाउन मद्दत गर्छ र ऊर्जा प्रदान गर्छ । माथिल्लो शरीर, काँध र हातहरू बलियो बनाउँछ । टाउकोमा रगत बग्ने भएकाले तनावको अवस्थामा मनलाई शान्ति र तत्काल आराम मिल्छ ।

सेतुबन्धासन

यसका फाइदाहरू

यो आसनले श्रोणि र कोरलाई बलियो बनाउँछ । धेरै अवस्थामा लाभदायक छ । गर्भवती महिलाहरू, अनियमित महिनावारी वा पीडादायी अवधिमा यो आसन प्रभावकारी हुन्छ । सबै महत्वपूर्ण अंगहरूमा जीवन शक्ति प्रसारित गर्छ ।

सुप्त बद्धकोनासन

यसका फाइदाहरू

अनियमित वा पीडादायी अवधिमा फाइदा गर्छ । प्रसवका बेला शारीरिक तयारी प्रदान गर्दछ । यसो गर्नाले मुटु र फोक्सो बलियो हुन्छ ।

उपविस्ट कोनासन

यसका लाभहरू

उपविष्ट कोनासनले सकारात्मक ऊर्जा र रचनात्मकता बढाउँछ । महिनावारीसम्बन्धी अनियमितता र बाँझोपनबाट छुटकारा पाउन मद्दत गर्छ ।

विपरिता करणी

यसका फाइदाहरू

भित्तामा खुट्टा राखेर गरिने यो साधारण आसनका यति धेरै फाइदा छन् कि यहाँ गणना गर्न सकिँदैन । खुट्टा, घुँडा, भेरिकोज नशासम्बन्धि दुखाइबाट छिटो राहत प्रदान गर्छ । बाँझोपन, पिसाबसम्बन्धी समस्यामा फाइदा गर्छ । यसका साथै यसले शरीर र दिमागलाई शान्त पार्नुका साथै नयाँ उर्जाले प्रदान गर्छ ।

सावधानी

महिनावारीको समयमा कुनै पनि विपरीत स्थितिमा आसन गर्नु हँदैन ।

प्राणायाम

आसन पछि प्राणायामको आफनै विशेष फाइदा छ । विशेष गरी ढिलो गहिरो सास फेर्नमा जति ध्यान केन्द्रित हुन्छ, त्यति नै यसले शरीर र दिमागलाई राम्रो गर्छ । प्राणायामले श्वासप्रश्वास र जीवनको स्तर मात्र बढाउँदैन, बिग्रिएको मुडलाई तुरुन्तै सुधार्न पनि प्रभावकारी हुन्छ ।

प्राणायाम गर्ने तरिका

जब ऊर्जा कम हुन्छ : उज्जयि प्राणायाम गरे जस्तै श्वास छोड्नु भन्दा लामो सास फेर्न ध्यान दिनुहोस् ।
भावनात्मक असंतुलनमा : भस्त्रिका प्राणायाम जस्तै श्वास लिने र श्वास छोड्ने अनुपात बराबर राख्नुहोस् ।
तनावमा : ओमकार, भ्रामरी प्राणायाममा जस्तै श्वास फेर्न भन्दा श्वास फेर्नको अनुपात बढी राख्नुहोस्