मृत्युलाई नजिकबाट देखेकी बसुधा नेपालको क्यान्सर कथा

‘जिन्दगीले जस्तो भए नि बाँच्न सिकाउँदो रहेछ,

आँशु धेरै बगाएर हाँस्न सिकाउँदो रहेछ’

बसुधा नेपालले केही महिनाअघि अनलाइनखबरमा यहि पंक्तिबाट आफ्नो दिल्ली डायरी बन्द गर्नुभएको थियो । क्यान्सरसँग संघर्ष गरिरहँदा अस्पतालको बेडबाट बसुधा नेपालले लेख्नुभएको दिल्ली डायरीले उहाँका धेरै शुभचिन्तक, इष्टमित्रहरुलाई भावविव्हल बनाइदियो । उहाँलाई नचिन्नेहरुले माधव नेपालकी बहिनीका रुपमा उहाँको कथा पढेर दुई थोपा आँशु झारे । वास्तवमा मृत्युको भय कस्तो हुन्छ ? मृत्यु जितेर फर्किनेहरुलाई मात्र थाहा हुन्छ भन्ने उदाहरण बसुधाले दिन खोज्नुभएको हो ।

पूर्व प्रधानमन्त्री तथा एमालेका बरिष्ठ नेता माधवकुमार नेपालकी कान्छी बहिनी बसुधाले एउटा मृत्युलाई निकै कठिन युद्धमा पराजित गर्नुभयो । त्यसैले त उहाँलाई अहिले लाग्छ, एक टुक्रा जीवन त अरुकै हत्केलामा पो हुँदो रहेछ । हामी बेकारमा मेरो जिन्दगी भनेर अनावश्यक दम्भ र घमण्ड गर्दा रहेछौं । त्यसैले त बसुधा भन्नुहुन्छ–‘जिन्दगी यस्तै हो, दुःख सुख, उतार चढाव भइरहन्छ, त्यैसैले त यसको नाम गतिशील जीवन हो । जिन्दगी लामो बाँच्ने इच्छा पटक्कै होइन मेरो । मैले त्यो कामना पनि गरेकी होइन । तर स्वस्थ भएर बाँच्ने इच्छा पक्कै हो ।’ एकटुक्र जीवनको बारेमा बसुधाको अनुभव पढौं उहाँकै शव्दमा ।

आँशुका धारा जब ओइरिए
सन् २०१४ जुलाई २ को त्यो रात रमाइलोसँग चलिरहेको थियो । सानो परिवारको हाम्रो प्यारो जिन्दगी, सरल तरिकाले चलिरहेको थियो । मेरो स्तनमा सानो गाँठोको अनुभव भएको थियो । त्यो पनि मैले होइन, मेरो श्रीमानले हत्केलाले छाम्दा थाहा पाउनुभएछ । त्यसपछि डरले म काँप्न थालेँ । यद्यपी क्यान्सरनै भइसकेको होला भन्ने सोचेको थिइन । शंकै शंकाबीच डाक्टरकोमा चेक गराउँदा थाहा भयो, क्यान्सर लागिसकेको रहेछ । त्यतिबेलासम्म मेरा आँखाबाट बलिन्द्र धारा बग्न थालिसकेका थिए । आँसु थामिनै सकिरहेको थिएन ।
असारको पहिलो साता नेकपा एमालेको नवौं महाधिवेशन चलिरहेको थियो । महाधिवेशन उद्घाटन समारोहमा म पनि गएकी थिएँ । बेलुका फर्किदा अस्पतालको रिपोर्ट अइसकेको थियो । रिपोर्ट थाहा पाउने बित्तिकै त मेरा अगाडि अब सारा संसार शुन्यमा पुग्यो । मेरो दिमागले एउटा कुरा मात्र सोच्न थाल्यो, या त पशुपति आर्यघाट, या त यो शरीर अब कुनै अस्पताललाई दान दिन्छु, ताकि मेरो निधन पश्चात् परिवारका सदस्यहरुलाई दुःख नहोस् ।

मेरो छोरालाई कसले माया गर्ला ?
अर्को मनले सोच्यो, मैले यसो गरें भने कतै मेरो परिवारको मन पो दुख्ने हो कि ? केवल । अनि केवल, बलिन्द्रधारा आँसुसँगै धेरै कुरा खेलिरहेका थिए । अब म कति नै बाँच्छु ? एक हप्ता, एक महिना, छ महिना वा बढीमा एक वर्ष ? म नहुँदा मेरो यति सानो अनि प्यारो परिवारमा के होला ? मलाई यति माया गर्ने श्रीमान कैलाशलाई कसले माया गर्ला ? मेरो एकमात्र छोरा अंकितकी मामु नहुँदा कसले माया गर्ला ? मैले त जिन्दगीमा केही गर्न नै पाएकी छैन, छोरो पढ्दै छ । भयावह दृश्यहरु मेरा आँखामा अविरल धारा बनेर बगिरहे ।

मैले जिन्दगीमा औडाहा भन्ने शब्दको अर्थ पहिलोपटक अनुभूत गरिरहेकी थिएँ । बेडरुम, बैठक, छत, कुर्सी, सोफा, एक सेकेन्ड पनि कतै बस्न सकिरहेकी थिइँन । जता गए पनि रुवाइ रोकिनै मानिरहेको थिएन । श्रीमानको अनुहार हेर्यो, झन डाँको छोडेर रुन मात्र आइरहेको थियो । मलाई नरोउ भनेर सम्झाउने कोशिस गर्दै गर्दा उनका आफ्नै आँसु जति लुक्न खोजे पनि सकिरहेको थिएन । अफ्नो मृत्युलाई एकदम नजिकबाट भित्रभित्रै अनुभूत गरिरहेकी थिएँ । श्रीमानले ठूली भाउजू गायत्री नेपाललाई बोलाउनुभएछ ।
भाउजू आत्तिदै बानेश्वर आइपुग्नुभयो । मेरो भक्कानो झन् बढ्यो । रोकिएन मेरो आवाज । एक्कैचोटि भन्न पुगें– ‘म भोलि नै न्युरोड गएर अंकितको विवाहका लागि सबै गहना–कपडा किनेर राखिदिन्छु । म मरेपछि मेरो छोराका लागि कसले माया गरिदिन्छ र ?’

क्यान्सरसँग लड्ने निर्णय
नरुने जति प्रयास गरे पनि आँशु पटक्कै रोकिन सकिरहेको थिएन । त्यसपछि आफ्नो बेडरुममा पसें । शायद श्रीमान र छोराको मायाले होला, अचानक एकैचोटि मलाई शक्ति आयो । म जे–जसरी पनि यो क्यान्सरसँग लडेर विजय हाँसिल गर्छु र पुनः नयाँ जिन्दगी बाँच्छु भन्ने अठोट आयो ।
मैलै त्यसै दिनदेखि क्यान्सरसँग आफ्नो दुश्मनी शुरु गरेँ । एमालेको महाधिवेशन चलि नै रहेको थियो । ठुल्दाजु माधवकुमार नेपाल अत्यन्त व्यस्त हुनुहुन्थ्यो । तर, पनि मेरो खबर सुन्नेबित्तकै रातको १०ः३० बजे उहाँ बानेश्वर आइपुग्नुभयो । रुँदा रुँदा सुन्निएका मेरा आँखा देख्ने बित्तिकै उहाँले उदाहरण दिएर सम्झाउन थाल्नुभयो । करीब आधा–एक घण्टा ठुल्दाजुले मलाई जिन्दगीका धेरै उदाहरणहरु दिएर सम्झाउनुभयो । म केवल सुनिरहेकी थिएँ मलीन मुद्रामा । कुराकानीकै दौरान कैलाशजी धेरै अप्सनमध्येको राजीव गान्धी क्यान्सर अस्पताल, दिल्ली जाने करीब–करीब निर्णयमा पुग्नुभयो ।

हिम्मत हारेकी मान्छे
मलाई क्यान्सर भएको कुरा परिवारमा बिस्तारै जानकारी भएपछि रुवाबासी चलन थाल्यो । मैले गाडी ड्राइभ गरेर अस्पताल जाने हिम्मत पनि गुमाइसकेकी थिएँ । भाउजुको गाडीमा अफिस गएँ तर काम गर्न मन भएन । अफिसको बिदा मिलाउनुपर्ने थियो । सीइओ आर.आर. बज्राचार्य र डीसीओ सरलाई भेटेर जान्छु भनेर म कमलादी ब्राञ्च गएँ । सीइओ सरलाई आफूलाई परेको सबै सुनाएँ । बिदा अलि लामो नै चाहिएला भनेर रिक्वेस्ट गरें । उहाँले पनि सहृदयता देखाएर मलाई, ल ? बसुधाजी नआत्तिएर जानुस्, सबै ठीक हुन्छ, भनी ढाडस दिनुभयो ।

जब उपचार शुरु भयो
दिल्ली जाने सुटकेसमा लुगा राख्ने जाँगर पनि थिएन । उता छोराको एमबीबीएसको फाइनल परीÔा एकदम नजिक भएकाले करीब दुई महिनासम्म उसलाई केही नभन्ने निर्णय हामीले गरेका थियौं । त्यतिखेरसम्म मैले आफ्नो फेसबुकको स्टाटस लेख्ने ठाउ“ पनि ब्लक गरिसकेकी थिए“ । आफ्ना नातागोता सबैलाई फेसबुक, भाइबर कतैबाट पनि मेरो विमारका बारेमा अंकितलाई उसको परीÔा नसकिएसम्म नसुनाउनु भनेर रोक लगाएकी थिएँ । दिल्लीमा अस्पताल छिर्ने बित्तिकै आधि सात्तोपुत्लो त उडिसकेको हुन्थ्यो मेरो ।
सेन्ट्रल कलेक्सनमा बायोप्सीको रिपोर्ट लिन कैलाशजीको छेउमा उभिएकी थिएँ, त्यहाँकी महिलाले वसुधा आपका नाम है ? भनेर हामीतिर आँखा फिराउँदा मेरो मुटु झन फुलेर आयो । शायद रिपोर्ट नराम्रो आयो क्यार भन्ने सोचेर हातखुट्टा डरले पूरै चिसाम्मे भए । रिपोर्ट लिएर हामी डा. कपिल कुमारकहा“ गयौं । डाक्टरले रिपोर्ट हेरे । क्यान्सर है, फैला हुवा नहीं है । त्यति भनेपछि त शंका अब पूर्ण यथार्थमा बदलियो । मैले हिम्मत जुटाउ“दै भनें–‘अपरेसन के बाद क्योर हो जाएगा न डाक्टर ? उनले ? यस ? को मुन्टो मात्रै हल्लाए ।’

माया र सपोर्ट चाहिन्छ
मेरो उपचार शुरु भयो र अहिले पनि भइरहेको छ । मेडिकल साइन्स र भगवान नै यो संसारमा धन्यवादका पात्र थिए, जसले मेरो जीवन बचाए । जिन्दगी रह्यो भने मात्र यति सुन्दर संसार देख्न पाइदो रहेछ । क्यान्सर यस्तो रोग हो, जसमा परिवारको धेरै माया र सपोर्ट चाहिन्छ । जसले बिरामीको विल–पावर बलियो बनाइराख्न धेरै मद्दत गर्दछ । र काउन्सिलिङको त झन अति नै ठूलो भूमिका रहन्छ ।

जीवन अस्थायी चीज हो
करिब आठ नौ महिनाको अवधीमा जीवन र मृत्यु दुवैलाई नजिकबाट लडिरहेको मैले देखेँ । मृत्युलाई नजिकबाट महशुस गरेँ । मेरा लागि माया र मानवीयता सबैभन्दा ठूलो कुरा हो, जुन मैले सँधैं पाइरहनेछु, जसले मलाई मेरो रोगसँग लड्ने  म भित्र दह्रो बनाइ राख्नेछ । मलाई लाग्छ यस्तो रोगसँग लडिरहेकाहरुलाई सबैले माया, स्नेह, ढाडस दिइरहनुपर्छ । जीवन त आखिर अस्थायी चीज हो, यसलाई स्वस्थ बनाएर उपयोग गरौं ।