सरकारले स्वास्थ्य सेवालाई प्रभावकारी बनाउने उद्देश्यले सुरु गरेको स्वास्थ्य बिमा कार्यक्रम प्रभावहीन भएको छ । स्वास्थ्य बिमामा आबद्ध भएको एक वर्षमै बिमाप्रति बिमितहरूको विश्वास घटेको हो ।

जनतालाई सहज स्वास्थ्य सेवा प्रवाह गर्ने उद्देश्यले सरकारले ०७२ चैतदेखि स्वास्थ्य बिमा कार्यक्रम लागू गरेको हो । आठ जिल्लाबाट पाइलट प्रोजेक्टका रूपमा सुरु भएको कार्यक्रम हाल ३२ जिल्लामा पुगेको छ । तर, बिमा कार्यक्रमप्रति जनताको विश्वास भने घट्दो क्रममा छ । पहिलो वर्ष नवीकरण गराउनेदरमा १६ प्रतिशतले कमी आएको छ । सरकारले भनेअनुसार सेवासुविधा नपाएको गुनासो गर्दै विमितहरूले नवीकरण नगराएको स्वास्थ्य बिमा बोर्डले जनाएको छ । स्वास्थ्य बिमा बोर्डका कार्यकारी निर्देशक डा. मदनकुमार उपाध्यायले अपेक्षित रूपमा नवीकरण नगरेको बताए ।

 साढे नौ लाख बिमामा आबद्ध
०७२ सालबाट सुरु गरिएको स्वास्थ्य बिमा कार्यक्रममा हालसम्म नौ लाख ३७ हजार ८७४ जना आबद्ध भइसकेका छन् । ७७ जिल्लामै बिमा कार्यक्रम पु-याउने सरकारको लक्ष्यअनुरूप हाल ३२ जिल्लामा पु¥याइएको छ । तर, अपेक्षाअनुसार सेवा दिन नसकेपछि स्वास्थ्य बिमा बोर्ड नै समस्यामा परेको छ । ‘बिमाप्रति जनताको आकर्षण बढेको छ । तर, नवीकरण गर्नेको संख्या कम हुँदै गएको छ । यसरी स्वास्थ्य बिमा नवीकरण नहुनु ठूलो चुनौती हो,’ स्वास्थ्य बिमा बोर्डका कार्यकारी निर्देशक डा. मदनकुमार उपाध्यायले भने ।

गत असारभित्र नवीकरण गर्नुपर्ने १५ जिल्ला पर्छन्, तर आठ जिल्लाले मात्रै नवीकरण गराएको तथ्यांक छ । उक्त नवीकरणमा १६ प्रतिशतले घटेको बिमा बोर्डले जनाएको छ । निर्देशक उपाध्यायका अनुसार कति बिमितले नवीकरण गरेनन् भन्ने यकिन तथ्यांक अझै आउन सकेको छैन ।
नमुना परीक्षण गर्ने प्रयोगशालाका लागि समय लाग्नु, स्वास्थ्य संस्थामा चिकित्सक उपलब्ध नहुनु, आवश्यक औषधि नपाउनु, सेवामा समय लाग्नु नवीकरण नगर्नुका मुख्य कारण हुन् ।

 सुरुका आठ जिल्लाको अवस्था
जनतालाई आधारभूत स्वास्थ्य सेवा उपलब्ध गराउन २५ चैत ०७२ देखि सरकारले कैलालीबाट स्वास्थ्य बिमा कार्यक्रम सुरु गरेको हो । सुरुमा सरकारले आठ जिल्लाबाट कार्यक्रम थालेको थियो । पहिलो वर्ष स्वास्थ्य बिमा गर्ने आठ जिल्लाका परिवार संख्या ६३ हजार ९०४ रहेको थियो । नवीकरण गर्ने समयमा १० हजार ५४८ जनाले मात्रै गरेपछि बिमा कार्यक्रमप्रति सरकार सशंकित भएको हो ।

स्वास्थ्य बिमा गर्न पाँच सदस्य भएको परिवारले वार्षिक २५ सय रुपैयाँ प्रिमियम तिर्नुपर्छ । नवीकरण गर्न पनि त्यति नै रकम तिर्नुपर्छ । पाँचजनाभन्दा बढी परिवारका सदस्य भए प्रतिसदस्य ४५० रुपैयाँ थप तिर्नुपर्छ । त्यस्तो परिवारले थप १० हजारभन्दा बढी रकमबराबरको सहुलियत पाउँछ ।

आवश्यक स्वास्थ्य सेवा नपाएपछि नवीकरण घट्यो
 डा. मदन उपाध्याय
निर्देशक, स्वास्थ्य बिमा बोर्ड
सरकारले सुरु गरेको स्वास्थ्य बिमा कार्यक्रम दुर्गम जिल्लामा रहेका छन् । हामीले व्यापक रूपमा बिमा कार्यक्रमबारे छलफल गरेका छौँ । सेवा प्रदायक संस्थाबाट जुन रूपमा स्वास्थ्य सेवा हामीले पाउनुपर्ने हो, त्यो पाएनौँ भन्ने बिमितको गुनासो छ ।

हाम्रा पूर्वाधार, मानव स्रोतसाधनको समस्याका कारण पनि गुनासा धेरै आएका छन् । चिकित्सकको अभावका कारण दुई दिनसम्म एक संस्थामा धाएर तीन दिनका दिन अन्त उपचारका लागि जानुपर्दा बिमाप्रति सम्बन्धित जिल्लाका जनताको विश्वास घटेको हो ।  बिमितहरूलाई दिइने

निःशुल्क औषधिको समस्या छ । सबै स्वास्थ्य उपचार गराए पनि बिरामीले निःशुल्क औषधि नपाएमा गुनासो गर्छन् । समयमा सेवा नपाउनु नै जनताको बिमाप्रति विश्वास गुम्नु हो ।

नयाँ पत्रिकाबाट