विना लकडाउन कोभिड—१९ विरुद्धको कोरियन रणनीति
दक्षिण कोरियाले संक्रमण फैलिन नदिन अपनाएको कदम
२०७७, १५ जेष्ठ बिहीबार १०:४५ मा प्रकाशित
संसारका प्राय सबैजसो देशलाई अहिले कोरोना भाइरस (कोभिड—१९) को प्रकोपले आक्रान्त पारिरहेको छ । यो बेला हरेक राष्ट्रहरुले कोरोना रोकथाम तथा नियन्त्रणका लागि अनेक रणनीति अपनाइरहेका छन् ।
कोरोना प्रकोप नियन्त्रणका लागि दक्षिण कोरियाले अपनाएको रणनीति हालको अवस्थामा प्रभावकारी रहेको पाइन्छ र कोभिड—१९ लाई नियन्त्रणमा लिन बिना लकडाउन सफल भएको हुने प्रयास गरेको छ । यो रणनीति संसारका कोरोना संक्रमित राष्ट्रहरुका लागि राम्रो उदाहरण मान्न सकिन्छ । दक्षिण कोरियाले प्रभावकारी ढंगले संक्रमितहरुलाई समयमै व्यवस्थापन गर्न थुप्रै उपायहरु कार्यान्वयन गरिरहेको छ ।
विशेषगरी मर्स प्रकोपबाट लिएको अनुभवले कोरोनाको शुरुवात् चरणदेखि नै कोभिड—१९ सँग लड्न दक्षिण कोरिया सफल हुन प्रयास गरेको देखिन्छ । सन् २०१५ मा फैलिएको मिडल इस्ट रेस्पिरोटरी सिन्ड्रम (मर्स) बाट कोरियामा १ सय ८६ जना संक्रमित भएका थिए । जसमध्ये ३६ जनाको मृत्यु भएको थियो । यतिखेर कोरियाले २०१५ को क्षतिबाट ठूलो पाठ सिकेको देखिन्छ । त्यसैलाई मध्यनजर गरेर दक्षिण कोरियाले आफ्नो देशमा नविनतम प्रविधि प्रयोग गरी कोभिड—१९ को संक्रमित फैलिएर जनजीवन भयावह हुनुभन्दा अगाव नै विशेष सतर्कता अपनाउन थाल्यो र समयमै रणनीतिलाई कार्यान्वयनमा ल्याएका पाइन्छ ।
टेस्टिङ र उपचार गर्ने रणनीति
दक्षिण कोरियाले कोभिड—१९ परीक्षणलाई ‘कोरोना रणनीतिको मुटु’ मानेर परीक्षणका किट्स उत्पादनलाई विशेष प्राथमिकता दिएको छ । सरकारले आपतकालीन अनुमोदन गरेर किट उत्पादनका लागि मेडिकल कम्पनिहरुलाई आग्रह गर्यो । मार्च अन्तिमसम्म १३ वटा कम्पनि र फेबु्रअरी अन्तिममा ५ कम्पनिले अनुमोदन पाइसकेका थिए । साथै दक्षिण कोरिया सरकारले उत्पादित किटलाई क्रस चेक गरी दिनमा २० हजार भन्दा बढी मानिसमा परीक्षण गर्न सकिने क्षमता विकास गर्न सफल भएको छ ।
देशमा अहिलेसम्म ६०० भन्दा बढी परीक्षण साइटहरु छन् जुन प्रतिदिन २० हजार व्यक्तिको परीक्षण गर्न सक्षम छ । त्यसैगरी यातायात र पैदल माध्यमको मनस्थिति बनाएर विभिन्न ठाउँहरुमा ठाउँको ठाउँ टेष्ट गर्न दक्षिण कोरियन सरकारले वाल्क थ्रु र अर्को ड्राइभ थ्रु सुविधा विस्तार गरेको छ जुन अहिले संसारभर एउटा चासोको विषय बनेको छ । ड्राइभ थ्रु र वाक थ्रु वुथमा स्वास्थ्यकर्मी र प्रशिक्षण दिनेबीच दूरी कायम हुनेगरी परीक्षण स्वाब संकलन गर्न सकिन्छ र यसको रिपोर्ट पनि १—२ घण्टाभित्र नै उपलब्ध गराइन्छ ।
यसैगरी सरकारले बिरामीको लक्षण अनुसार उपचार गर्ने सिस्टम विकास गरेको छ जसमा हल्का र गम्भीर लक्षण भएका, उमेर बढी र पुरानो रोग भएकाहरुका लागि बढी प्राथमिकता दिएर उपचार प्रणालीमा सहजता गराएको छ । यसले गम्भीर लक्षणहरूसहित सबैभन्दा जोखिममा रहेका व्यक्तिहरुलाई कोभिड—१९ बाट हुने मृत्युदर कम गर्न मद्दत गरेको छ ।
क्वारेन्टिन र कन्ट्याक ट्रेसिङमा आईटीको प्रयोग
कुनै बिरामीमा संक्रमण भेटिएमा बिरामीसँग सोधपुछ गर्नुको साथै दक्षिण कोरियामा स्मार्ट फोन, जिपिएस डाटा, क्रेडिट ट्रान्जेक्सन रेकर्ड र सिसिटिभी फुटेजको प्रयोग गरेर कोभिड १९ पोजेटिभ देखिएका व्यक्तिहरुको सम्पर्कमा रहेकाहरुको ट्रेसिङ गरिन्छ जुन प्रभावकारी मानिएको छ ।
साथै यसको प्रयोगले कोभिड १९ पोजेटिभ देखिएका व्यक्तिहरुको सम्पर्कमा रहेकाहरुले कुन समयमा कस्तो प्रकारको यातायातको साधन प्रयोग गरेका थिए भन्ने पत्ता लगाउन सरकारलाई सहज बनाएको छ ।
दक्षिण कोरियन सरकारले संक्रमित व्यक्तिसँग घनिष्ठ सम्पर्क भएका व्यक्तिहरूलाई अनिवार्य परीक्षण गराउन भनिरहेको छ । तर अप्रत्यक्ष सम्पर्कमा रहेकाहरुलाई १४ दिन क्वारिन्टाइनमा बस्न अनिवार्य गरिएको छ । क्वारिन्टाइनमा बस्दा अनिवार्य क्वारिन्टाइन एप्स डाउनलोड गर्नुपर्ने व्यवस्था छ । बिरामीले तोकिएको समयमा आफ्नो स्वास्थ्य विवरण र असहजता तथा कोरोना सम्बन्धि कुनै लक्षण भएमा एप्समा अनिवार्य भर्नुपर्दछ । यदि नियम उलंघन गरेमा तोकिएको जरिवाना पनि तिर्नुपर्छ ।
जनचेतना र पारदर्शीता
दक्षिण कोरियाली सरकारले मुलुकका नागरिकहरूलाई घर बाहिर निस्कदा अनिवार्य मास्क लगाउन, सामाजिक दूरी कायम राख्न, वैज्ञानिक तरिकाले हात धुन र शिष्टाचारयुक्त श्वासप्रश्वासको विधि कायम गर्ने सम्बन्धि कुरामा प्रोत्साहित गरेको छ । यसले थप संक्रमण रोकथाममा निकै मद्दत गरेको पाइन्छ । अहिले पछिल्लो चरणमा विभिन्न विद्यालय र विश्वविद्यालयहरुले सामाजिक दूरीको नियम कायम गरी अध्ययन अध्यापन सुरु गरेका छन् । सार्वजनिक यातायातमा अनिवार्य मास्क लगाउनुपर्ने नियम छ । यसले मनिसहरुको जनजीवनमा असर नपर्ने र कोभिड—१९ लाई व्यवस्थापन गर्न सहज भएको छ । यसका साथै सरकारले देशमा कहाँ, कहिले र कसरी नयाँ संक्रमण पत्ता लगाइयो भन्नेबारे जानकारी आदानप्रदानमा पारदर्शिता पनि अपनाएको छ ।
मनोवैज्ञानिक सेवा
अहिले जति पनि सामाजिक सञ्जालमा आइरहेको कोभिड —१९ सम्बन्धित समाचारले सबैतिर अनिश्चितता बढाइरहेको छ । कतिपय ठाउँमा आवात—जावात पूर्ण रूपमा बन्द छ । ‘मनिसहरुमा सुरक्षित ठाउँ कतै छैन’ जस्ता कुराले चिन्ता बढाएको छ । कतिपयमा एन्जाइटी समस्या बढिरहेको छ । क्वारेन्टाइनमा बस्नेहरुमा पनि विभिन्न मानसिक समस्या देखा परेकोले दक्षिण कोरियाको ‘द नेशनल मेन्टल हेल्थ’ ले मनोसामाजिक परामर्श उपलब्ध गराएको छ । मानसिक समस्या समाधानको लागि हटलाइन नम्बर उपलब्ध छ । यसले गर्दा सबैले आफूमा परेको समस्या राख्न सक्छन् र उचित उपचारका लागि सम्बन्धित ठाउँमा पठाउने गरिन्छ ।
स्वास्थ्यकर्मीहरुको सुरक्षाको प्रत्याभुति
कोभिड —१९ कोरोना भाइरस विरुद्धको लडाईमा अग्रपङ्तीमा रहेर काम गर्ने स्वास्थ्यकर्मीहरुको सुरक्षामा ध्यान दिनुपर्छ । उनीहरुलाई आवश्यक पर्ने सुरक्षा उपकरणहरुको जरुरत पर्छ । दक्षिण कोरियाली अस्पतालहरुले फ्रन्टलाइनमा काम गर्ने स्वास्थ्यकर्मीहरु र अन्य स्टाफहरुको सुरक्षामा पर्याप्त सुरक्षा सामाग्रीहरुको व्यवस्था गरेका छन् । यसले उनीहरु कोभिड—१९ संक्रमितहरुलाई सुरक्षित रुपमा परीक्षण र उपचार सेवा प्रदान गर्न सफल भएका छन् । सरकारले अत्यावश्यक उपकरणहरू र सुरक्षा सामाग्रीहरु लागतका आधारमा आपूर्ति गर्दछ ।
लागत कभरेज स्वास्थ्य प्रणाली
दक्षिण कोरियामा एकल भुक्तानी बीमा प्रणाली छ जसले लगभग सबै स्वास्थ्य सेवा खर्चहरू कभर गर्दछ । तर यस महामारीको स्थितिमा मुलुकमा बस्ने स्वदेशी तथा विदेशी नागरिकहरुको कोभिड—१९ सँग सम्बन्धि सबै उपचार खर्चहरू व्यहोर्ने दक्षिण कोरिया सरकारले घोषणा गरेको छ ।
यसले वित्तीय निश्चितता हुनुका साथै संक्रमित भएका व्यक्तिहरु लुक्नुपर्ने अवस्था आउन दिँदैन ।
दक्षिण कोरियन सरकारले उपयुक्त उपकरण र सुरक्षात्मक स्वास्थ्य सामाग्रीहरु अस्पताल र चिकित्साकर्मीहरूलाई आपूर्ति गरी संक्रमित नागरिकहरूलाई सामान्य नागरिकबाट अलग राखेर मास्क लगाउने र उचित सामाजिक दूरी बढाउने नीति अवलम्बन गरेको छ । यसका साथै परीक्षण गर्ने अभ्यासलाई प्रोत्साहित गरेर मुलुकमा संक्रमणको श्रृंखला काट्ने अनुभव सँगालेको छ । साथै कोभिड—१९ को खोप अनुसन्धानमा आफ्नो अग्रसरता देखाएको छ । सरकारको यस प्रकारका कार्यले जनतामा त्रास कम गर्न सहयोग पुर्याएको छ । यद्यपी दक्षिण कोरियन सरकार पारदर्शी हुन र उपचारसँग सम्बन्धित आर्थिक बोझ वहन गरी विश्वासको वातावरण सिर्जना गर्न सचेत छ ।
दक्षिण कोरियाले आफ्ना कुनै पनि शहरहरूमा सर्वसाधारणलाई भाइरसबाट जोगाउन लकडाउन गर्नुपरेको छैन । यसले जनमानसमा त्यति भयभित नभएको अवस्था छ । देशको अर्थतन्त्रमा पनि ठूलो ह्रास नपर्ने गरी जनजीवन सहज गराउन प्रयास भइरहेका छन् । यसरी दैनिक जनजीवनमा असर नपर्ने गरी र यो रोगबाट बच्न र बचाउन सकिन्छ भन्ने ज्वलन्त उदाहरण पनि हो । आत्तिएर भन्दा पनि संक्रमण फैलन नदिने उपायहरु अपनाउँदा जनताको विश्वास जितेर दक्षिण कोरिया भाइरसको फैलावट नियन्त्रण गर्न सफलताको अग्रदिशातर्फ उन्मुख छ ।
हुन त अरु एसियन राष्ट्रहरु जस्तैः ताइवान, जापान, भिएतनाम, हङङ्गकङ्ग जस्ता देशहरुले पनि कोभिड—१९ विरुद्ध उल्लेखनीय रूपमा संक्रमणको व्यवस्थापन गरेको पाइन्छ । हाम्रो नेपाल जस्तो विकासशील राष्ट्रहरुले पनि यी राष्ट्रहरुजस्तै दक्षिण कोरियाको जस्तो लकडाउनलाई खुकुलो पारी सहजताका सम्भावित रणनीति अपनाउँदा केही हदसम्म भएपनि कोभिड —१९ रोकथामका लागि प्रभावकारी हुनसक्ने देखिन्छ ।
जस्तैः कोभिड —१९ परीक्षणको दायरा बढाउनुका साथै उचित ट्रेसिङ र क्वारिन्टाइनको व्यवस्थापन गर्नुपर्छ र स्वास्थ्यकर्मीलगायत अग्रपंङ्तीमा रहेर काम गर्ने कर्मचारीहरुलाई उचित सुरक्षाकवच उपलब्ध गराई हौसला बढाउन जरुरी देखिन्छ । सरोकारवालासँगसँगै आमजनताको पनि त्यतिकै भूमिका रहन्छ । जस्तैः अनुशासित ढंगले आआफ्नो तहबाट वैज्ञानिक तरिकाले हात धुने, शिष्टाचारयुक्त श्वासप्रश्वासको विधि कायम गर्ने, मास्क लगाउने र उचित सामाजिक दूरी कायम गर्नुपर्छ । यसरी कोरोना विरुद्धको लडाईंमा उभिनु सरकारसँगै हामी सबैको दायित्व हो
(कार्की कोरियाको हान्याङ युनिभर्सिटीमा ग्लोबल हेल्थ एण्ड डेभलप्मेन्टमा पिएचडी गर्दै हुनुहुन्छ ।)
