समयमा स्वास्थ्य परीक्षण मूल्याङ्कन गर्नुहोस्
२०७९, १० आश्विन सोमबार १३:३० मा प्रकाशित
जनस्वास्थ्य सरोकार, काठमाडौँ । वेलनेस केयर नेपालका लागि नयाँ अवधारणा हो । यो प्रवद्र्धनात्मक स्वास्थ्य परीक्षण तथा समयमै रोग निदानका लागि समर्पित विधा हो । यस विधामा आवश्यकता अनुसार विभिन्न स्वास्थ्य परीक्षण प्याकेजहरु पर्दछन् । पछिल्लो समय सुगर, प्रेसर, थाइराइड, मोटोपना जस्ता नसर्ने रोगहरु बढ्दो क्रममा छन् ।
कतिपय रोगहरु प्रत्यक्ष रुपमा वंशाणुगत र जीवनशैलीसँग सम्बन्धित हुन्छन् । यसको रोकथामका लागि प्रारम्भिक उपचार र जीवनशैली सुधार गर्न आवश्यक पर्छ । त्यसैले समयमा नै तपाईंले आफ्नो स्वास्थ्य परीक्षण र स्वास्थ्य परीक्षण मूल्याङ्कन गर्न जरुरी हुन्छ ।
वेलनेस केयरको महत्व
प्रारम्भिक चरणमा स्वास्थ्य परीक्षण गरेमा निकट भविष्यमा हुनसक्ने सम्भावित जोखिमबाट बच्न सकिन्छ । केही समस्या थाहा नभएका बिरामीको प्रारम्भिक स्वास्थ्य जाँचबाट निकट भविष्यमा हुनसक्ने समस्याहरु पहिचान गर्न सकिन्छ । प्रिभेन्टिभ केयर एक नियमित स्वास्थ्य सेवा हो । रोग पहिचान भइसकेका विरामीहरुले नियमित स्वास्थ्य जाँच र फलोअपमा बस्नुपर्छ । यसले बिरामीको उपचार राम्रो हुनुकासाथै स्वास्थ्य अवस्था ट्रयाक गर्न सहज हुन्छ र प्रारम्भिक चरणमै सम्भावित जटिलताहरु पहिचान गर्न सकिन्छ ।
जोखिम कारक
बृद्धबृद्धाको तुलनामा वयस्क उमेर समुहले केही कम जाँच गर्नुपर्ने हुनसक्छ । हृदयघात, पक्षघात जस्ता पारिवारीक इतिहास बोकेका सदस्यहरुले प्रारम्भिक चरणमा स्वास्थ्य परीक्षण गर्नुपर्छ । त्यसैगरी मोटोपना भएकाले पनि समयमै स्वास्थ्य परीक्षण गर्न जरुरी हुन्छ ।
जनरल प्राक्टिसनर वा फ्यामिली फिजिसियनले बिरामीको पारिवारिक इतिहास, अहिलेको स्वास्थ्य अवस्था, आँखा, नाक, कान, घाँटी, मुटु र छाती लगायत अंगहरुको जाँच गरी आवश्यक थप परीक्षण गर्न सुझाउँछन । रोग पहिचान भइसकेको अवस्थामा बेला बेलामा स्वास्थ्य परीक्षण गरेर फिजिसियनलाई रिपोर्ट देखाउनुपर्ने हुनसक्छ ।
अन्तर्राष्ट्रिय अभ्यासमा एमडीजीपीलाई देखाइसकेपछि मात्र सुपरस्पेसलाइजमा जाने प्रचलन हुन्छ । कुनै स्वास्थ्य समस्या भएमा सर्वप्रथम फ्यामिली फिजिसयनलाई देखाउनुपर्छ । करिब ५०–६० प्रतिशत घटनाहरु फ्यामिली फिजिसियनबाटै समाधान हुन सक्छन् ।
वेलनेस केयरअन्तर्गत मोटोपना कम गर्नुपर्छ । स्वस्थकर खानपान गर्नुपर्छ । दैनिक शारीरिक अभ्यास गर्नुपर्छ । धुमपान, मद्यपान गर्नुहुँदैन । स्वस्थकर जीवनशैली अवलम्बन गरे रोग लाग्ने सम्भावना कम हुनुका साथै भएको रोग पनि नियन्त्रण हुन्छ । साथै बेला बेला स्वास्थ्य परीक्षण गर्ने, चिकित्सकसँग परामर्श लिने गर्नुपर्छ । साथै समय समयमा कोभिड, हेपाटाइटिस, फ्लू, निमोनियाका खोप लगाउनुपर्छ ।
(डा. थापाले जनरल प्राक्टिसनर र इमर्जेन्सी मेडिसिनमा एमडी गर्नुभएको छ । हाल उहाँ टेस्ला डायग्नोष्टिक क्लिनिकमा कार्यरत हुनुहुन्छ ।)
