अस्पताल तोडफोड गरेर समस्याको समाधान हुँदैन
२०७९, ७ कार्तिक सोमबार १४:२७ मा प्रकाशित
स्पोर्टस् मेडिसिनमा विशेषज्ञता हाँसिल गर्नुभएका वरिष्ठ अर्थोपेडिक सर्जन डा. पदमबहादुर खड्का एसोसिएसन अफ प्राइभेट हेल्थ इन्ष्टिच्युएसन अफ नेपालका (अफिन) का वर्तमान अध्यक्ष हुनुहुन्छ । पोखराको कास्की सेवा अस्पतालका सञ्चालक समेत रहनुभएका डा. खड्कासँग निजी अस्पतालका समस्या र आरोप सम्बन्धि जनस्वास्थ्य सरोकारले गरेको कुराकानीको सारसंक्षेप ।
अलिकति वर्तमान अवस्थाको चित्रण गरिदिनुस् न ?
स्वास्थ्यलाई आधारभूत सेवाभित्र राखिएको छ । नागरिकको स्वास्थ्य प्रति राज्य उत्तरदायी हुनुपर्छ । राज्यले मुलुकका ७७ वटा जिल्लामध्ये धेरै ठाउँबाट स्वास्थ्य सेवा उपलब्ध गराउँदै आएपनि स्तरीय स्वास्थ्य सेवाको पहुँच पुग्न नसकेपछि निजी अस्पतालहरुको जन्म भएको देखिन्छ । अत्याधुनिक निजी अस्पतालहरुको व्यापकतासँगै उपचार गर्न विदेश जानुपर्ने समस्या न्युनिकरण हुँदै गएको छ । मुलुकभर सयौंको संख्यामा अस्पताल भएपनि अफिनमा हाल २ सय जना सदस्य पुगेका छन् । थपिने क्रम बढिरहेको छ ।
निजीसँग सरकारको सहकार्य किन जरुरी ठान्नुहुन्छ ?
वर्तमान समयमा योजना (प्लानिङ), कार्यान्वयन (इम्प्लिमेन्टेसन) र नियमन (रेगुलेटरी) को समस्या हो । यसलाई हामी ‘पी.आई.आर (पीर)’ भन्छौ । यसप्रति सरकार सजग हुनुपर्छ । सरकारी वा निजी जसले दिएपनि बिरामीको आवश्यकता भनेको सर्वसुलभ र गुणस्तरीय स्वास्थ्य सेवा नै हो ।
त्यसैले सरकारले निजी अस्पतालहरुसँग सहकार्य गर्न जरुरी छ ।
नीतिनियमको परिधिभित्र रही सरकारसँग हातमा हात र काँधमा काँध मिलाएर उच्चस्तरीय स्वास्थ्य सेवा उपलब्ध गराउन सबै निजी अस्पतालहरु तयार छौं ।
स्वास्थ्यमा निजी क्षेत्रको योगदान कति छ ?
निजी स्तरबाट देशको विभिन्न भूभागमा सञ्चालित स्वास्थ्य संस्थाहरुले गुणस्तरीय र प्रभावकारी स्वास्थ्य सेवाको लागि खर्वौं पूजी लगानी गरी करिब १ लाख भन्दा बढि जनशक्तिहरुलाई प्रत्यक्ष रोजगारीको सृजना गर्दै राष्ट्रको कुल जनसंख्याको ६५ प्रतिशत नागरिकलाई पूर्णरुपमा आधुनिक स्वास्थ्य सेवा दिदै आइरहेको छ ।
निजी क्षेत्रले १२ वटा मेडिकल कलेज र ३६५ अस्पतालहरु सहित करिब १६ हजार शैया मार्फत नागरिकको स्वास्थ्य उपचारको क्षेत्रमा राष्ट्रमै नेतृत्वदायी भूमिका निर्वाह गरिरहेको छ । यसमा निजीको ६०—७० प्रतिशत योगदान रहेको छ ।
मेडिकल कलेज र करिब २६५ प्यारामेडिक्स कलेजहरु मार्फत वर्षेनी हजारौंको संख्यामा बिशेषज्ञ चिकित्सक एवं दक्ष प्राविधिक जनशक्ति समेत उत्पादन गरी राष्ट्रलाई ठूलो सहयोग पु¥याउँदै आइरहेको छ । स्वास्थ्य उपचार, मेडिकल शिक्षा र प्यारामेडिक्स शिक्षाको नाममा बर्षेनी ठूलो राशीमा विदेशिन बाद्य स्वदेशी पुँजीलाई केही हदसम्म रोक्न भूमिका निर्वाह गरिरहेको छ
बिरामीको मृत्युलाई लिएर तपाईंहरुलाई आरोप लागिरहनुको कारण के हो ?
मेडिकल साइन्समा बिरामीको मृत्यु हुनुमा स्वास्थ्यकर्मी र अस्पतालको मात्र भूमिका हुँदैन । विरामीलाई कुन बेला अस्पताल ल्याइयो ? उसको रोगको प्रकृति के थियो ? जस्ता प्रश्न महत्वपूर्ण हुन्छ । कहिलेकाहीँ प्रयास गर्दागर्दै पनि बिरामी बचाउन सकिदैन । उपचारका क्रममा मेडिकल त्रुटीले बिरामीको मृत्यु हुनसक्छ । अमेरिकामा पनि मेडिकल त्रुटीका कारण धेरैको मृत्यु हुने गर्छ । बिरामीको मृत्यु हुनुमा यो तेस्रो मुख्य कारण मानिन्छ । क्यान्सर, हृदयघात पछिको तेश्रो मुख्य कारणमा मेडिकल त्रुटीलाई लिइन्छ । जस्तोः बजारमा सजिलै उपलब्ध हुने सिटामोलको सेवनले कसैलाई केही हुँदैन भने कसैको लिभर विफल हुनसक्छ । तर यो प्रत्येक दश लाखमा एक जनालाई हुनसक्ने घटना हो । त्यसैले यी सबै कुरा हाम्रो हातमा हुँदैनन् । उपचारका क्रममा बिरामीको मृत्यु भएमा सजिलै अस्पताल वा चिकित्सकको लापरवाहीको आरोप लगाइन्छ । क्षतिपूर्ति माग गरिन्छ । यसमा अस्पतालहरुको जवाफदेहिता नभएको होइन । चिकित्सक र अस्पताल दुई फरक कुरा हुन् । अस्पतालभित्र चिकित्सक, नर्स लगायतका स्वास्थ्यकर्मीको टिम हुन्छ ।
उपचारमा लापरवाही आशंका लागेमा नेपाल मेडिकल काउन्सिलमा उजुरी हाल्न सकिन्छ । दोषीलाई कारवाही गर्ने प्रशस्त मार्गहरु छन् । अस्पताल तोडफोड गरेर समस्याको समाधान हुँदैन ।
यसबारे सामाजिक सचेतना जगाउन जरुरी छ । साथै व्यक्तिले पनि आफ्नो अधिकार र दायित्व सोचेर सभ्य नागरिकको परिचय दिनुपर्छ ।
