विश्व धुम्रपान रहित दिवस २०२३ः ‘हामीलाई खाना चाहिन्छ, सुर्ती होइन’
सुर्तीजन्य पदार्थको सेवन स्वास्थ्यका लागि घातक
जनस्वास्थ्य सरोकार, काठमाडौँ । आज विश्व धूम्रपान तथा सूर्तीजन्य पदार्थरहित दिवस । यस वर्ष ‘हामीलाई खाना चाहिन्छ, सुर्ती होइन’ भन्ने नाराका साथ यो दिवस मनाइँदै छ । यस विषयवस्तुको उद्देश्य सूर्ती कृषकहरूलाई वैकल्पिक बाली उत्पादनको बारेमा सचेत गराउनु रहेको छ ।
यो दिवस हरेक वर्ष मे ३१ मा मनाइन्छ । यस दिवसमा धुम्रपान तथा सुर्तीजन्य पदार्थको घातक असर र यसले परिवार, समाज र वातावरणमा पार्ने असर बारे सचेत गराइन्छ ।
सन् १९७ मा विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनका सदस्य राष्ट्रहरूले सूर्तीजन्य पदार्थको घातक असरबारे सचेतना जगाउन विश्व धूम्रपानरहित दिवस स्थापना गरेका थिए । त्यसपछि सन् १९८ अप्रिल ७ मा विश्व स्वास्थ्य संगठनको सभाले विश्व धूम्रपानरहित दिवस पारित गरेपछि मे ३१ लाई विश्व धूमपानरहित दिवसको रुपमा मनाउन थालिएको हो ।
सुर्तीजन्य पदार्थको सेवन स्वास्थ्यका लागि घातक मानिन्छ । सूर्ति तथा सूर्तिजन्य पदार्थको सेवनले व्यक्तिको मानसिक स्वास्थ्य र शारीरिक स्वास्थ्यमा नकारात्मक असर पार्छ । तर, यो थाहा हुँदाहुँदै पनि विश्वभर ठूलो संख्यामा मानिसले कुनै न कुनै रूपमा सूर्तीजन्य पदार्थ सेवन गरिरहेका छन् । मानिसमा बिडी, चुरोट, गुट्खा सेवनले धेरै रोगको जोखिम बढाउँछ ।
धुम्रपानले धमनीहरूलाई कमजोर बनाउँछ र कोरोनरी हृदय रोग र स्ट्रोक निम्त्याउन सक्छ । केही अध्ययनहरूले पछिल्ला केही वर्षहरूमा हृदयाघातको विश्वव्यापी वृद्धिका लागि सम्भावित कारकको रूपमा धूम्रपानलाई पनि सुझाव दिएका छन् । यसबाहेक सूर्तीजन्य पदार्थको प्रयोगले क्यान्सर वा फोक्सोको रोग पनि निम्त्याउन सक्छ ।
यस्तो अवस्थामा सुर्तीजन्य पदार्थको सेवनबाट हुने हानिबारे जनतालाई सचेत गराउने उद्देश्यले हरेक वर्ष विश्वभर विश्व धुम्रपान रहित दिवस मनाइन्छ ।
विज्ञहरूका अनुसार सुर्ती सेवनले धेरै गम्भीर र ज्यान जोखिममा पार्ने रोगको जोखिम बढाउँछ । फोक्सोको क्यान्सर, कलेजोको क्यान्सर, मुखको क्यान्सर, पेटको क्यान्सर र पाठेघरको क्यान्सरको जोखिम बढाउँछ । यस बाहेक मुटु रोग र इरेक्टाइल डिसफंक्शन जस्ता रोग पनि लाग्न सक्छ ।