आफूखुशी ‘एन्टिबायोटिक’ खानु घातक
२०८०, ३ श्रावण बुधबार १२:०२ मा प्रकाशित
जनस्वास्थ्य सरोकार, काठमाडौं । तपाईँ डाक्टरको परामर्श बिनै ‘एन्टिबायोटिक’ खाने गर्नुभएको छ ? यदि हो भने आजैबाट खान बन्द गर्नु होस् । आफूखुशी र जाँच बिना ‘एन्टिबायोटिक’ खानु स्वास्थ्यका लागि हानीकारक छ ।
नेपालमा १५ प्रतिशत डाक्टरको सिफारिस बिनै आफूखुशी ‘एन्टिबायोटिक’ किनेर खाने गरेको पाइएको छ ।
नेपाल स्वास्थ्य अनुसन्धान परिषद्ले करिब एक वर्ष लगाएर गरेको र हालै सार्वजनिक भएको एक अनुसन्धानमा २८ प्रतिशत मानिसले ‘प्रेस्क्रिप्सन’ बिनै आफूखुशी एन्टिबायोटिक किनेर खाने गरेको पाइएको हो ।
परिषदका अनुसार एजिथ्रोमाइसिन २४ प्रतिशत, एमोक्सिसिलिन २० प्रतशित, केफिन १४ प्रतिशत, सिप्रोफ्लोक्सासिन १४.१ प्रतिशत र मेट्रोनिडाजोल ९ प्रतिशत डाक्टरको प्रेस्क्रिप्नसन बिनै आफूखुशी किनेर खाने गरेको पाइएको हो । जसमा मेट्रोनिडाजोल पखाला लाग्दा खाने हो भने अन्य दुखाइ कम गर्ने एन्टिबायोटिक हो ।
आफूखुसी एन्टिबायोटिक किनेर खानेमध्ये २२ प्रतिशतले झन् पूरा डोज नै नखाने गरेको समेत पाइएको छ ।
अध्ययन अनुसार ३२ प्रतिशत डाक्टर तथा स्वास्थ्यकर्मी ल्याब टेस्टको पहुँचमा छन्, जसमध्ये ४९ प्रतिशत डाक्टर तथा स्वास्थ्यकर्मीले एन्टीबायोटिक औषधि प्रयोग गर्नुअघि ल्याब टेष्ट गर्ने गर्छन् ।
ल्याब टेष्ट नगराई एन्टीबायोटिक औषधिको प्रिस्क्रिप्शन गरिदिँदा एन्टिमाइक्रोबियल रेसिस्टेन्सलाई सघाइरहेको अध्ययनले देखाएको छ ।
परिषदमा प्रमुख अनुसन्धान अधिकृत डा.मेघनाथ धिमालका अनुसार एन्टीबायोटिकको प्रयोगमा विश्व स्वास्थ्य संगठनले छुट्याएको समूहमा पहिलो एक्सेस, दोस्रो वाच र तेस्रो रिजर्भड गरी तीनवटा पर्छन्, जसमा स्वास्थ्यकर्मीले औषधि प्रयोगको अनुमति दिँदा ‘एक्सेस’ समूहलाई पहिलो प्राथमिकता दिनुपर्ने मापदण्डमा उल्लेख छ ।
तर नेपालका स्वास्थ्यकर्मीले एक्सेस समूहको कम र वाच समूहको औषधि बढी (३७ प्रतिशत) मात्रामा प्रयोग गरेको अनुसन्धानले पत्ता लगाएको छ ।
विश्व स्वास्थ्य संगठनका अनुसार वाच समूहको एन्टिबायोटिक २० देखि २६ प्रतिशत मात्रै खान मिल्ने हुन्छ ।
डब्ल्यूएचओका अनुसार एन्टिबायोटिक औषधिको समग्र प्रयोगमा एक्सेस समूहको ६० प्रतिशत हिस्सा हुनपर्छ तर त्यस समूहको प्रयोग ३० प्रतिशत मात्रै भएको अध्ययनले देखाएको छ ।
एक्सेसको भन्दा वाच समूहका औषधि बढी प्रयोग हुनुमा अनुमतिमा कमीकमजोरी रहेको निष्कर्ष अनुसन्धानको छ ।
एन्बिायोटिक वा औषधि प्रयोगको अनुमति दिने क्रममा ४९ प्रतिशत स्वास्थ्यकर्मीले मात्रै ल्याब परीक्षण गर्ने गरेको तथ्य समेत अध्ययनले फेला पारेको छ ।
ल्याब परीक्षणबिना नै औषधि प्रयोग गर्दा त्यसले स्वास्थ्यमा गम्भीर असर गर्छ ।
