‘राज्यले सहयोग गरेमा देशलाई पुग्ने मात्र नभई अन्तर्राष्ट्रिय जगतलाईसमेत औषधि उपलब्ध गराउन सक्ने अवस्थामा छौं’-पृथ्वी राजभण्डारी
२०८०, १४ फाल्गुन सोमबार २०:१२ मा प्रकाशित
नेपाल औषधि उत्पादक संघ (एपोन) को आयोजनामा यहि फागुन २५ गतेदेखि २७ गतेसम्म चितवनको प्रर्दशनी कक्षमा ‘नवौ नेपाल फर्मा एक्स्पो–२०२४’ आयोजना हुँदैछ । एक्स्पोमा सर्वसाधारणले औषधिको उत्पादन कसरी हुन्छ र नेपाली औषधिको गुणस्तरबारे जानकारी लिनेछन् । एक्स्पो सम्बन्धका एपोनका कोषाध्यक्ष एवं फर्मा एक्स्पो–२०२४ का सहसंयोजक तथा क्वेष्ट फर्मास्युटिकल्स प्रालिका डाइरेक्टर अपरेशन पृथ्वी राजभण्डारी (निजु) सँग गरिएको कुराकानी
खासमा फर्मा एक्स्पो गर्नुको कारण के हो ?
नेपालमा औषधि उत्पादन शुरु भएको ४० वर्ष भन्दा बढी भइसकेको छ । विगतमा एक दर्जनजति उद्योग थिए । हाल ८३ वटा कम्पनिले औषधि उत्पादन गरिरहेका छन् । आज हाम्रो देशका औषधि कम्पनिले गुणस्तर र बजारीकरणमा गरेको योगदान, अन्तर्राष्ट्रियसँग प्रतिस्पर्धी भएर उत्पादन गरिएका औषधिलाई जनतामाझ परिचित गराउन जरुरी थियो । यसरी स्वदेशी उद्योगको विकास र स्तरबारे जानकारी उपलब्ध हुने फर्मा एक्स्पो उत्तम थलो हो ।
फर्मा एक्स्पोबाट नेपाली जनतालाई के फाइदा हुन्छ ?
औषधि उद्योग सतप्रतिशत विज्ञानमा आधारित छ । धेरै रोग निको पार्ने गुणस्तरीय औषधि हामीले बनाउन सफल भएका छौं । यसबारे सबैले जानकारी पाउँछन् यो फर्मा एक्स्पोको माध्यमबाट । मुलुकमा क्यान्सर रोगको औषधिसमेत उत्पादन भएर बजारीकरण भइरहेको छ । हरेक वर्ष खपत हुने औषधि मध्ये करिब ५० प्रतिशत स्वदेशी कम्पनिले उपलब्ध गराउन सफल भएका छन् । तर दुइदशक अघिसम्म प्रायः अधिकांश औषधि हामी विदेशी सँग परनिर्भर हुनुुपर्दथ्यो । तर आज हामी अन्तर्राष्ट्रिय उत्पादनसँग प्रतिस्पर्धा गर्न सक्ने हैसियतमा पुगेका छौं । राज्यले सहयोग गरेमा देशलाई पुग्ने मात्र नभई अन्तर्राष्ट्रिय जगतलाईसमेत औषधि उपलब्ध गराउन सक्ने अवस्थामा छौं ।
स्वदेशी औषधिमा आत्मनिर्भर हुने आधारहरु बताइदिनुस् न ?
सरकारकी मातहतमा एक मात्र नेपाल औषधि लिमिटेड छ । यसले आवश्यक धेरै औषधि उत्पादन गर्न सकिरहेको छैन । त्यसैले राज्यले निजी क्षेत्रलाई प्रोत्साहन गर्नुपर्छ ।
प्रयोगशाला निर्माण, उपकरण र कच्चापदार्थ आयातमा सरकारले सहयोग गरेमा नेपाली जनताले अझ सुलभ रुपमा औषधि सेवन गर्न सक्ने वातावरण सृजना हुन्छ । सरकारको सहयोग विना उद्योगको विकास गर्न कठिन पर्छ। बंगलादेश कुल ग्रार्हस्थ (जिडिपि) उत्पादनमा औषधि उद्योग तेस्रो स्थानमा छ । नेपाली औषधि उद्योगले मुलुकको अर्थतन्त्रमा ठूलो योगदान गरिरहेका छन् । यो कुरा सरकारले बुझ्नुपर्छ ।
नेपाली औषधि विदेश औषधिको तुलनामा गुणस्तर कस्तो छ ?
औषधि उद्योग औषधि व्यवस्था विभागको निगरानीमा हुने गर्दछन । हाम्रौ औषधिको बर्षको दुई पटक विश्व स्वास्थ्य संगठनको जिएमपी (कुलश औषधि अभ्यास) अडिट हुने गर्दछ । स्वदेशी कम्पनिहरुले पनि हरेक महिना आन्तरिक अडिट गरिरकेका हुन्छन् । त्यसैले गुणस्तरको मामिलामा नेपाली औषधि उद्योग विदेशीका राम्रा उद्योगसँग प्रतिस्पर्धी छन् यसमा शंका गर्नुपर्ने अवस्था छैन ।
