दिनको शुरुवात् एक गिलास पानीबाट गरौं
'उपचारको दायरामा ल्याउन सके ९० प्रतिशतलाई मिर्गौला फेल हुनबाट जोगाउन सकिन्छ'
२०८१, २५ जेष्ठ शुक्रबार १२:१४ मा प्रकाशित
हरेक दिनको सुरुवात् एक गिलास पानी पिएर गर्नुहोस् । जसरी बिहान जुरुक्क उठेर गुनगुनाएको गाना दिनभरी मुखमा झुन्डिरहन्छ । त्यसरी नै दिनको सुरुवात् एक गिलास पानीबाट गर्नुभयो भने त्यो दिन तपाईले शरीरलाई आवश्यक पर्ने पर्याप्त पानी पिउनुहुन्छ । खाडी मुलुकमा गएका स्वस्थ युवाहरु पानी पिउन नपाएर वा पानी नपिउँदा शरीरमा पानीको मात्रा कम भई मिर्गौला बिगारेर स्वदेश फर्किरहेका छन् ।
हरेक व्यक्तिले आफ्नो मिर्गौला स्वस्थ राख्नुपर्छ । प्रशस्त पानी पिउनुुपर्छ । स्वस्थ खाना खानुपर्छ । हरेक दिन दश हजार पाइला हिँड्नुपर्छ । समयमा सुत्नुपर्छ । हरेक वर्ष एकपटक मिर्गौला परीक्षण गराउनुपर्छ ।
दुवै मिर्गौला स्वस्थ छन् भने आवश्यक परेका आफन्तलाई एउटा मिर्गौला दान गर्नुपर्छ । सडक दुर्घटना भएर कसैको मस्तिष्क मृत्यु भएमा अंगदान गर्नुपर्छ । यसले जीवन मरणको दोसाँधमा संघर्ष गरिरहेका बिरामीले नयाँ जीवन पाउन सक्छन् । मिर्गौलाबारे देशव्यापी सचेतना अभिवृद्धि गर्न ‘मिर्गौला बचाऊ’ अभियान सुरु गरेका छौं ।
मिर्गौला प्रत्यारोपण, डायलाइसिस र प्रत्यारोपणपश्चात् दिइने औषधि खर्चमा हरेक वर्ष राज्यको कुल दुई अर्ब रुपियाँ खर्च भइरहेको छ । तर सरकारले मिर्गौला रोग सम्बन्धि जनचेतना अभिबृद्धि कार्यक्रमका लागि दुई करोड रुपियाँ पनि छुट्याएको छैन ।
मिर्गौला जोगाउन हरेक जिल्लाका गाउँ गाउँ पुगेर पिसाव जाँच र मिर्गौलाको महत्वबारे सचेतना फैलाउन आवश्यक छ । यसमा सरकारको सक्रियता र अठोटको अभाव देखिएको छ । अहिले गाउँघरमा भएका स्वास्थ्य चौकी र जिल्ला अस्पतालहरु केवल उपचारमा केन्द्रित छन् । त्यसैले सरकार, गैरसरकारी संस्था र निजी क्षेत्रहरु हातेमालो गरेर अघि बढ्नुपर्छ ।
नेपालको जनसंख्या ३ करोडको हाराहारीमा छ । अन्तर्राष्ट्रिय मान्यता अनुसार, हरेक देशका १० प्रतिशत जनसंख्यामा मिर्गौलाको समस्या हुने गरेको तथ्यलाई आधार मान्ने हो भने नेपालमा करिब ३० लाख व्यक्ति मिर्गौलाको कुनै न कुनै समस्याबाट पीडित छन् । ती मध्ये १० प्रतिशत अर्थात ३ लाख व्यक्तिको मिर्गौला बिग्रन लागेको छ ।
यसमध्ये नेपालमा १० प्रतिशत अर्थात ३० हजारको हरेक वर्ष मिर्गौैला फेल हुने गर्छ । उपचारको दायरामा ल्याउन सकेमा ९० प्रतिशतलाई मिर्गौला फेल हुनबाट जोगाउन मद्धत पुग्ने देखिन्छ ।
अहिले डायलाइसिस आवश्यक नपरेको समुहलाई उपचार गरेमा मिर्गौला बिग्रने क्रमलाई स्लो–डाउन गर्न सकिन्छ । बेलैमा स्वास्थ्य परीक्षण र उपचार गर्न सकेमा ९० प्रतिशतसम्म निको बनाउन सकिन्छ । मिर्गौला फेल भएपछि मिर्गौला प्रत्यारोपण गर्नुपर्छ । साथै स्वस्थ र अनुशासित जीवनशैली अपनाउनुपर्छ । अन्यथा प्रत्यारोपण गरेको मिर्गौला पुनः बिग्रन सक्छ । त्यसैले नियमित चिकित्सकको निगरानीमा बस्नुपर्छ ।