उपत्यकाका ७१ ठाउँमा कोरोना संक्रमण, कहाँ कहाँ भेटिए संक्रमित ?
२०७७, २५ असार बिहीबार १०:३२ मा प्रकाशित
जनस्वास्थ्य सरोकार, काठमाडौँ । भक्तपुर क्यान्सर अस्पतालमा चाँगुनारायण नगरपालिकाको बागेश्वरीका एक पुरुषको साताअघि मृत्यु भयो । पीसीआर परीक्षण गर्दा मृतकको रिपोर्ट नेगेटिभ आयो । अस्पतालका चार जना कर्मचारी र मृतकका श्रीमतीको पीसीआर रिपोर्ट भने पोजिटिभ आयो । संक्रमित कर्मचारीहरू दुवाकोटस्थित केएमसी अस्पतालको आइसोलेसनमा छन् ।
मृतककी श्रीमती भने घरमै आइसोलेसनमा बसेर श्रीमान्को काजकिरिया गरिरहेकी छन् । ‘अस्पताल भर्ना भएको १२ औं दिनमा श्रीमान्को मृत्यु भयो, हामी अस्पतालबाहेक कहीं गएका थिएनौं, उहाँको रिपोर्ट नेगेटिभ आए पनि उहाँकै स्याहार गर्ने मलाई भने कोरोना देखियो,’ उनले भनिन् ।
त्यस्तै, मंगलबार काठमाडौंको ह्याम्स अस्पतालका एक चिकित्सक संक्रमित भएको रिपोर्ट आयो । उनी न विदेशबाट आएका हुन् न त विदेशबाट आएकासँग घुलमिल भएका थिए । ‘म अस्पतालबाट घर, घरबाट अस्पतालबाहेक कहीं गएकै थिइनँ,’ ती चिकित्सकले भने, ‘पीसीआर गर्दा पोजिटिभ देखियो ।’
ललितपुर चापागाउँका एक पुरुषमा कोरोनाको कुनै लक्षण छैन । आफूलाई कहाँबाट संक्रमण सर्यो भन्ने उनले अड्कलसमेत काट्न सकिरहेका छैनन् । ‘मलाई कोरोनाको लक्षण छैन तर रिपोर्टचाहिँ पोजिटिभ देखिएपछि पाटन अस्पतालको आइसोलेसनमा छु,’ उनले भने ।
भक्तपुर, बालकोटका आमा–छोरामै संक्रमण देखिएपछि पाटन अस्पतालमा उपचाररत छन् । छोरालाई कोरोनाको लक्षण देखिएपछि परीक्षण गर्दा पोजिटिभ देखिएको थियो । आईसीयूमा केही दिन उपचार गरेर छोरालाई जनरल वार्डमा सारिएको छ । आमाको रिपोर्ट पनि मंगलबार पोजिटिभ आएको हो । ‘छोरा केही दिनअघि एकान्तकुनास्थित यातायात कार्यालयमा कर तिर्न गएको थियो, केही दिनपछि ज्वरो र खोकी देखियो,’ ती महिलाले भनिन्, ‘सुरुमा सिभिल अस्पताल लग्यौं । ज्वरो कम भएपछि त्यही दिन घर फर्कियौं । भोलिपल्ट पाटन अस्पताल गएर पीसीआर परीक्षण गर्दा पोजिटिभ देखियो ।’
ट्राभल हिस्ट्री नभएका उनीहरूजस्तै सामाखुसीका एक पुरुषले गाउँ फर्कन ५ हजार ५ सय रुपैयाँ तिरेर पाटन अस्पतालमा पीसीआर गराएका थिए । उनमा कोरोनाको केही लक्षण थिएन तर मंगलबार टेकुस्थित इपिमिडियोलोजी तथा रोग नियन्त्रण महाशाखा (ईडीसीडी) का कर्मचारीले कोरोना देखिएको भन्दै अस्पताल जान तयारी अवस्थामा बस्न भन्दै फोन गरेपछि झस्किए । ‘त्यसपछि घर बस्न सक्ने अवस्था भएन, सबै आत्तिए,’ उनले भने । २२ दिनअघि पाटनमा उनकी श्रीमती सुत्केरी भएकी थिइन् ।
उनीसँगै दुवाकोटको केएमसी अस्पतालको आइसोलेसनमा बस्न एम्बुलेन्समा नैकापबाट आएकी एक युवती पनि थिइन् । उनी त नैकापबाट बाफलसम्म आएको बाहेक कहीं नगएको दाबी गर्छिन् । ‘थाइराइड चेकअप गर्न अल्का अस्पताल जाँदा पीसीआर गर्न पाटन अस्पताल पठाएको थियो, रिपोर्ट पोजिटिभ आएछ,’ उनले भनिन् ।
माथि उल्लेख गरिएका पात्रहरूको लकडाउनयता आफ्नो क्षेत्रभन्दा बाहिर कतै गएको इतिहास छैन तर उनीहरू संक्रमित भएका छन् । सोमबार र मंगलबार संक्रमण पुष्टि भएका उनीहरू आइसोलेसनमा छन् । इपिडिमियोलोजी तथा रोग नियन्त्रण महाशाखा टेकु (ईडीसीडी) ले उनीहरूलाई ट्राभल हिस्ट्री नभएका संक्रमितको सूचीमा राखेको छ ।
काठमाडौं उपत्यकामा सोमबार ५४ जना, मंगलबार २८ जना र बुधबार २३ जनालाई कोरोना पोजिटिभ देखिएको छ । ‘यीमध्ये केही ट्राभल हिस्ट्री नभएका छन्,’ महाशाखा प्रमुख डा. वासुदेव पाण्डेले भने, ‘केही विदेशबाट आएर क्वारेन्टाइनमा बसेका पनि छन् ।’
स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयका अनुसार बुधबारसम्म काठमाडौं उपत्यकामा २ सय ९० जना संक्रमित छन् । तिनमा काठमाडौंका १ सय ९१, ललितपुर ५६ र भक्तपुरका ४३ जना छन् । मन्त्रालयका अनुसार काठमाडौंका ३५, भक्तपुरका ८ र ललितपुरका २ जना डिस्चार्ज भएका छन् ।
पछिल्ला तीन दिन भेटिएका १ सय ५ जना संक्रमितको ठेगाना विश्लेषण गर्ने हो भने टोलटोलमा कोरोना संक्रमण फैलिएको देखिन्छ । ईडीसीडीका अनुसार आइतबारसम्म उपत्यकाका १२ ठाउँका स्थानीयमा ट्राभल हिस्ट्री नै नभएको पाइएको छ । ‘पछिल्लो तीन दिनमा यो संख्या ह्वात्तै बढेको छ,’ कन्ट्याक्ट ट्रेसिङमा खटिएका एक कर्मचारीले भने, ‘विदेशबाट आएका भन्दा कतै नगएका व्यक्तिमा संक्रमण बढेको छ ।’
पछिल्ला तीन दिन संक्रमित देखिएका र ईडीसीडीले ट्राभल हिस्ट्री नभएको भनेर पहिचान गरेका १२ ठाउँको विश्लेषण गर्दा उपत्यकाका ७१ ठाउँका स्थानीयलाई कोरोना पोजिटिभ देखिएको छ । ईडीसीडीका अनुसार काठमाडौंमा ४०, ललितपुरमा २३ र भक्तपुरमा ८ ठाउँमा कोरोना संक्रमण देखिएको हो । विदेशबाट फर्केर होटलको क्वारेन्टाइनमा बसेकाको तथ्यांक यसमा समावेश गरिएको छैन ।
पछिल्लो तीन दिनमा काठमाडौंको कपुराधारा, कपन, चन्द्रागिरि, मैतीदेवी, मरुहिटी, कीर्तिपुर, पुरानो बानेश्वर, शंखमूल, चाबहिल, बालुवाटार, धुम्बाराही, महाराजगन्ज, तारकेश्वर, सीतापाइला, मनमैजु, नैकाप, गल्फुटार, कलंकी, धापासी, गोकर्ण, बसुन्धारा, बाफल, रानीवन, हाँडीगाउँ, कोटेश्वर, ट्याङ्लाफाँट, तीनकुने, खुसिबु, कागेश्वरी, टोखा, मूलपानी, काँडाघारी, साँखु, बौद्ध, बागबजार, वनस्थली, ताहाचल, सामाखुसी, टेकु र कुलेश्वरमा संक्रमित भेटिएका छन् ।
त्यस्तै ललितपुरको महालक्ष्मी, लुभु, लगनखेल, महालक्ष्मी स्थान, बुङ्मती, सानेपा, ठैब, पाटन, गोदावरी, सुनाकोठी, धापाखेल, हरिसिद्धि, हात्तीवन, चापागाउँ, भैंसेपाटी, नख्खु, प्युटार, चौघरे, जाउलाखेल, गोटीखेल, कुपन्डोल, ग्वार्को र ठेचोमा संक्रमण पुष्टि भएको छ । भक्तपुरका सल्लाघारी, दुवाकोट, बागेश्वरी, दूधपाटी, बालकोट, गठ्ठाघर, बोडे र भोलाछेंमा संक्रमित भेटिएका छन् । एउटै ठाउँमा एकभन्दा बढी संक्रमित पनि छन् ।
ईडीसीडीले तीनकुने, कपन, भोलाछें, खुसिबु, कागेश्वरी, नख्खु, मैतीदेवी, बोडे, कोटेश्वर, प्युटार, टोखा र शंखमूलमा ट्राभल हिस्ट्री नभएका संक्रमित भेटिएको भन्दै नमुना परीक्षणलाई व्यापक बनाएको छ । ‘सबैको चासो उपत्यकामा कुन ठाउँमा देखियो भन्ने छ, पछिल्लो समय संक्रमण देखिएको टोल–टोलमा नमुना संकलन गरेर परीक्षण गर्दा सबैको रिपोर्ट नेगेटिभ आएको छ,’ डा. पाण्डेले भने ।
ईडीसीडीले ललितपुर महानगरको २५ वडामा १११, कोटेश्वरमा ११३, टोखामा ८० जना, बोडेमा ३३ जना, सहिद गंगालालमा ५० जनाको स्वाब संकलन गरेर पीसीआर परीक्षण गरेको थियो । पाण्डेका अनुसार सबैको नतिजा नेगेटिभ आएको छ । ‘यो तथ्य हेर्ने हो भने कोरोना संक्रमण समुदायमा प्रवेश गरेको देखिँदैन,’ उनले भने ।
ईडीसीडीले शंखमूलका १४७, कपनका १४०, मैतीदेवीका २ सय, विमानस्थलका १६९ कर्मचारीको स्वाब संकलन गरेको छ । यसको रिपोर्ट भने आउन बाँकी छ । बिहीबार भक्तपुरको भोलाछें र कागेश्वरी मनोहरामा परीक्षण गर्ने योजना रहेको ईडीसीडीले जनाएको छ ।
पछिल्लो समय काठमाडौं उपत्यकामा दिनमा २० जनाभन्दा बढी संक्रमित हुँदा पनि सर्वसाधारणले सावधानी नअपनाएकामा चिकित्सकहरू चिन्तित छन् । ‘ट्राभल हिस्ट्री नभएका मानिसलाई संक्रमण देखिएपछि समुदायमा विस्तार भएको त होइन भनेर अनुमान गर्न सकिन्छ,’ टेकुको शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पतालका प्रवक्ता डा. अनुप बाँस्तोलाले भने, ‘पहिला स्वास्थ्यभन्दा पैसा ठूलो होइन भनेर घरमै बसे । अब पैसाभन्दा ठूलो स्वास्थ्य होइन भनेर हेलचेक्य्राइँ गरेर निस्कन थालेका छन् । स्वास्थ्य र पैसा दुवै ठूलो हो भनेर बुझ्नु जरुरी छ । संक्रमण कसरी फैलिन्छ ? भन्ने बच्चादेखि बूढाबूढीलाई थाहा छ । सबै सचेत हौं ।’
काठमाडौं बाहिरबाट आउनेलाई घरबेटीले परीक्षण गर्न पठाउँदा, शल्यक्रिया गर्ने बिरामी, अदालत लैजानुपर्ने कैदी बन्दीको पीसीआर परीक्षण गर्दा कोरोना बढेको उनले बताए । कान्तिपुरदैनिकबाट
