विश्वभर मोटो व्यक्तिको संख्या एक अर्ब बढी
२०८०, २० फाल्गुन आईतवार १५:५९ मा प्रकाशित
नेपाल हेल्थ न्युज, काठमाडौँ । मोटोपनको समस्या विश्वभर मानिसमा बढ्दै गएको छ । अहिले एक अर्बभन्दा बढी मानिस मोटोपनाको शिकार छन् ।
मेडिकल जर्नल ल्यान्सेटमा प्रकाशित एउटा पेपरका अनुसार विश्वभर मोटोपनाबाट पीडित एक अर्बभन्दा बढी मानिसमध्ये ८८ करोड मानिस वयस्क छन् भने १५ करोड ९० लाख बालबालिका छन् ।
टोंगा र अमेरिकी सामोआमा महिलाहरूमा सबैभन्दा छिटो मोटोपना बढेको छ। समोआ र नाउरुमा पुरुषहरूमा मोटोपनाको उच्च दर छ।
बेलायतका पुरुषहरु माझ मोटोपना को मामला मा छछ औं सबैभन्दा छिटो बढ्दै देश हो। जबकि महिलाको हिसाबले यो ८७ नम्बरमा छ ।
वैज्ञानिकहरुको एक अन्तर्राष्ट्रिय टोलीले मोटोपनासँग लड्न नयाँ कदम चाल्नुपर्ने बताएको छ । मोटोपनले मुटु रोग, टाइप २ मधुमेह र क्यान्सर जस्ता रोग निम्त्याउन सक्छ ।
मोटोपनाको र्याङ्किङ (मोटोपनाबाट पीडित व्यक्तिको प्रतिशत। यसमा उमेरको भिन्नतालाई पनि ध्यान दिइन्छ) अनुसार केही देशको अवस्था यस्तो छ।
- अमेरिका पुरूषहरूमा सबैभन्दा छिटो मोटोपनाको हिसाबले १० औं र महिलाहरूमा मोटोपनाको सन्दर्भमा ३६ औं स्थानमा छ।
- भारत महिलाहरूमा मोटोपनाको सन्दर्भमा कम १९औं स्थानमा छ, जबकि यो पुरुषहरूमा २१ औं स्थानमा छ।
- चीन महिलाहरु माझ मोटोपना को मामला मा ११ औं र पुरुषहरु मा ५२ औं स्थान मा छ।
बालबालिका र किशोरकिशोरीहरूमा मोटोपनामा तीव्र वृद्धि
इम्पेरियल कलेज लन्डनका वरिष्ठ अनुसन्धानकर्ता माजिद इज्जतीले बीबीसीलाई भने, ‘यी धेरै देशहरूमा मोटोपन स्वस्थ र अस्वस्थ खानाको विषय बनेको छ।’
उनी भन्छन, ‘केही अवस्थामा, यो पनि मार्केटिङ कम्पनीहरूको आक्रामक रणनीति हो, जसले अस्वस्थ खानालाई बढावा दिन्छ।’
यस बाहेक कहिलेकाहीँ स्वस्थ खानाको मुल्य महँगो हुँदा वा नपाउँदा पनि मानिसहरु मोटोपना बढाउने खानेकुरालाई प्राथमिकता दिन्छन् ।
प्रोफेसर इज्जती वर्षौं देखि मोटोपन तथ्याङ्क हेर्दै हुनुहुन्छ। मोटोपनाको बढ्दो गति र त्यसको बदलिँदो तस्वीर देखेर उनी छक्क परेका छन् । अहिले धेरै देशले मानिसमा मोटोपना बढ्ने समस्याको सामना गरिरहेका छन ।
मानिसमा कम तौल हुने समस्या हुने ठाउँको संख्या पनि घटेको छ ।
प्रतिवेदनका अनुसार सन १९९० देखि २०२२ सम्म बालबालिका र किशोरकिशोरीहरूमा मोटोपनाको दर चार गुणा बढेको छ ।
यो दर वयस्क महिलाहरूमा दोब्बर भन्दा बढी छिटो बढेको छ। वयस्क पुरुषहरूमा यो गति तीन गुणा हुन्छ।
यसैबीच, कम तौल भएका वयस्कहरूको अनुपात ५० प्रतिशतले घटेको छ । तर, गरिब देशहरूमा अझै पनि यो समस्या रहेको अनुसन्धानकर्ताहरू बताउँछन।
युद्ध र कोविडले पनि मोटोपना निम्त्याउँछ
उनले भने, ‘जलवायु परिवर्तनको प्रभाव, कोभिड–१९ का कारण उत्पन्न अशान्ति र युक्रेनमा युद्धजस्तो अवस्थाले बढी तौल र कम तौल दुवैको समस्या बढाएको छ । किनभने यी अवस्थाहरूले गरिबी बढेको छ र मानिसहरू पौष्टिक खानाबाट टाढिएका छन।
यस अवस्थाको एउटा साइड इफेक्ट यो हो कि केही देशहरूमा परिवारहरूले पर्याप्त खाना नपाइरहेका छन्। उनीहरु अस्वस्थकर खानेकुरा तिर लागेका छन ।
डब्लुएचओसँगको सहकार्यमा १५०० भन्दा बढी अनुसन्धानकर्ताहरूको सञ्जालले पाँच वर्ष वा सोभन्दा माथिका २२ करोड मानिसको उचाइ र तौल नापेको छ ।
यसका लागि उनले बडी मास इन्डेक्स अर्थात् बीएमआईको सहयोग लिए । यद्यपि, तिनीहरू विश्वास गर्छन् कि यो शरीरको बोसो नाप्ने पूर्ण स्केल होइन।
केहि देशहरु को तुलना मा राम्रो डाटा छ। उनी भन्छन कि बीएमआई एक धेरै लोकप्रिय मापन हो । बीबीसीबाट