अस्तव्यस्त जिल्ला अस्पताल
२०७६, २४ बैशाख मंगलवार ०५:०१ मा प्रकाशित
अढाई वर्षीय छोरीलाई ज्वरो आएर उपचारका लागि जिल्ला अस्पताल रंगेली पुगेकी मधुवनकी दिपिका मण्डलले सिटामोल समेत किन्नु पर्यो । सरकारी अस्पतालले विभिन्न ७० प्रकारका औषधी निःशुल्क दिने थाहा पाएकी उनले छोरीलाई आकस्मिक कक्षमा स्वास्थ्य परीक्षण गराउन २० रुपैयाँ शुल्क तिरेर पुर्जा काटेकी थिइन् ।
आकस्मिक कक्षका चिकित्सकले उनकी छोरीको स्वास्थ्य परीक्षण गरेर आवश्यक सबै औषधी वाहिर गएर किन्न आग्रह गरे । मुखमा घाउ भएर त्यही अस्पतालको आकस्मिक कक्षमा उपचारका लागि पुगेका दोभनाका रत्नवहादुर थापालाई अस्पतालका मेडिकल सुपरिटेण्ड डा सञ्जीवकुमार सिंहले बेटाडिन र ग्लोब किनेर ल्याउन आग्रह गरे । थापाले यो त सरकारी अस्पतालले नै व्यवस्था गर्नुपर्ने होइन भन्दा सिंहले अस्पतालमा सरकारले वितरण गर्ने निःशुल्क औषधी र कुनै पनि सामग्री नभएका कारण विरामी आफैले व्यवस्था गर्नुपर्ने बताए ।
करिव दुई महिनादेखि यो सरकारी अस्पतालमा उपचारका लागि पुग्नेले सिटामोल, बेटाडिन, ग्लोब, आइरन चक्कीलगायत औषधि र समान आफैले खरिद गर्नुपर्ने बाध्यता छ । ‘अस्पतालमा केही पनि छैन,’ मेडिकल सुपरिटेण्ड डा सिंहले भने, ‘दुई महिनायता यो अस्पतालमा उपचारका लागि आउनु जोसुकै बिरामीलाई स्वास्थ्य परीक्षण गर्दा चाहिने आवश्यक सामग्री र सरकारले निःशुल्क वितरण गर्ने सवै औषधी खरिद गर्न लगाउदै आएका छौ ।’ सम्बन्धित निकायले पटकपटक आग्रह गर्दा वास्ता नगरेपछि समस्या चर्किएको उनले बताए ।
६ महिनादेखि अस्पतालमा लेखा अधिकृत र स्टोर किपरका कर्मचारी छैनन् । जसका कारण अस्पताललाई आवश्यक पर्ने सामग्री र औषधी छैन । डा. सिंहका अनुसार कर्मचारी र आवश्यक सामग्री व्यवस्था गर्न रंगेली नगरपालिका, प्रदेशका मुख्यमन्त्री र प्रदेशका स्वास्थ्य प्रमुखलाई पटक पटक आग्रह गर्दासमेत ध्यान दिइएको छैन ।
अस्पतालमा दैनिक सयभन्दा बढी बिरामी उपचारका लागि आउँछन् । त्यसमध्ये ५–६ जना गर्भवती महिला हुन्छन । उनीहरू सवैलाई उपचारका लागि आवश्यक पर्ने सामग्री किन्न लगाउनुपर्ने बाध्यता छ । ‘चिकित्सक र कर्मचारीले तलव नपाएको पनि तीन महिना भइसक्यो,’ डा सिंहले भने, ‘यस्तो अवस्थामा अस्पताल खुला गरेर विरामी र कुरुवाको पिटाई खानु छैन ।’
जेनेटरमा हाल्ने तेलसमेत नहुँदा विद्युत आपूर्ति बन्द भएका बेला बिरामी अँध्यारोमै बस्नुपर्ने बाध्यता छ । ‘एक्सरे मेसिनको कम्प्युटर सफ्टवेयरसमेत बनाउन नसक्दा बिरामीलाई निजीक्षेत्रमा महँगो शुल्क तिरेर एक्सरे गराउनुपर्ने बाध्यता छ’ स्वाथ्यकर्मी ‘देवमणि कटुवालले भने, ‘अस्पतालमा एक्सरे गर्दा ३ सय र बाहिर गर्दा ६ सय रुपैयाँ तिर्न बिरामी बाध्य छन् ।’
अस्पतालका काउन्टर इन्चार्ज मधु दास, तत्कालीन लेखा प्रमुख कृपाराज जोशी, कर्मचारी मोहन थापा र राम आशिष यादवले अस्पतालमा स्वास्थ्य परीक्षण गराउन बिरामीले रसिद काटेबापतको ७ लाख ५० हजार रुपैया अस्पतालको बैंक खातामा दाखिला नगरी हिनामिना गरेपछि र रंगेली नगरपालिकाले आवश्यक प्रबन्ध नमिलाउँदा अस्पताल यो अवस्थामा पुगेको स्थानीयको भनाइ छ ।
अस्पताल दुई महिनादेखि नगरपालिका मातहतमा छ । नगरपालिकाले ती कर्मचारीमाथि छानबिन गरेर प्रतिवेदन सार्वजनीक गरे पनि अहिलेसम्म उनीहरूलाई कुनैपनि कारवाही भएको अस्पताल स्रोतको भनाइ छ । यो विषयमा अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले पनि छानविन गरिरहेको छ ।
फोहोरले दुर्गन्धित
पाँचथर जिल्ला अस्पताल फोहोरका कारण दुर्गन्धित बनेको छ । फोहोर गनाएर बिरामी र कुरुवा नाक थुनेर बस्नुपर्ने अवस्था छ ।
अस्पताल परिसर मात्र होइन आसपास क्षेत्रको सफाइमा पनि ध्यान दिइएको छैन । वरिपरि बगैंचामा झार बढेर झाडी बनेको छ । शौचालयहरू प्रयोग गर्नै नसकिने अवस्थाका बनेका छन् । नियमित सफाइमा ध्यान नदिंदा यस्तो अवस्था भएको हो ।
अस्पतालका कोठाहरूमा फोहोर राख्ने भाँडाको व्यवस्था छैन । पहिले नियमित सफाइ गर्ने, झाडी फाँडेर चिटिक्क बनाउने गरिएको थियो । तर अचेल यस्तो देखिँदैन ।
जिल्ला अस्पतालाई जिल्ला समन्यय समिति पाँचथरले हेर्ने भए पनि समितिले समयमै निगरानी नगर्दा अस्पताल बेस्याहार जस्तो बनेको छ । अस्पतालको अवस्थाबारे नायक सुब्बा खेमबहादुर बुढाथोकी जानकार छन् । उनले भने ‘सफा गर्ने ६ जना कर्मचारीहरू राखिएको छ, उनीहरूले नै दैनिक सफाइ गरेकै होलान् ।’ सरसफाइमा खटिरहेका कर्मचारी मिना मल्डी अनुसार बिहान एकपटक फिनेलले पुस्ने र त्यसपछि दिउँसो पनि सफाइ गर्ने गरिएको दाबी गर्छिन् । आफुहरूलाई बगैंचा गोडमेल र सफाइबारे भने केही थाहा नभएको उनको भनाइ छ ।